MİTRAİZM

Hıristiyanlıktan önceki en büyük kültlerden biridir. Kimi araştırmacılara göre başlangıçta bir inisiyasyon biçimi olan Mitraizm sonradan bir kült haline gelmiştir. Mitraizm, Roma İmparatorluğu topraklarına Kommagene Kralı I. Antiochos sayesinde Anadolu’dan yayılmış ve inisiyatik biçimini kaybettiği Avrupa’da bir kült biçimine sokulmuştur.

İsveçli psikoloji kuramcısı Cari Gustav Jung, Mitraizm’in başlangıç noktasının Güneydoğu Anadolu olduğunu belirtmektedir. Mitra adına Anadolu, İran, Hindistan ve Mezopotamya’yı kapsayan çok geniş bir bölgede rastlanmışsa da, bu adın geçtiği en eski belge İÖ 14. yüzyıla dayanmakta olup, Anadolu’da, Boğazköy kazılarında bulunmuştur.

Mitra’nın en belirgin tasvirleri şöyle görülmektedir:

Mitra’nın kayadan doğması.

Mitra tarafından boğazlanan bir boğa.

Başka bazı hayvanların boğalı tabloda bulunmaları.

Mitra’nın hep başında frigya tacı olması.

Çoğu zaman Mitra’nın başından güneş ışınlarını andıran çizgiler çıkması.

İki yardımcılarının biri aşağı biri yukarı bakan birer meşale tutmaları.

Mitra’nın ay ve güneşi temsil eden tanrılarla beraber ve dostluk içinde resimlenmesi.

“Mitra” ifadesi en eski olarak, Hinduizm dininde Vedalarda kullanılmıştır. Daha sonra çeşitli versiyonları türemiştir. Sonradan türeyen versiyonlarından en önemlileri Pers Mitraizmi ve Roma Mitraizmi’dir. Roma mitraizminin Hıristiyanlık dinini doğrudan etkilediği iddia edilmektedir.

Mitraizm’de Mitra adı iki anlamda kullanılmaktadır:

1-  Bir yıldıza verilen addır. Immanuel Velikovsky bu yıldızın Zerdüştçülük ‘teki “Tsitrya” (Sirius) yıldızı ile ortak özellikler gösterdiğini saptamıştır.

2-   İkinci anlamıyla, Mitra, “yıldız-tanrı” ile insanlar arasında aracılık eden ve insanların ruhlarını kurtarmaya çalışan bir peygamber konumundadır. Mitra, yeryüzündeki kötülüklerle savaşıp kötülükleri yok ettikten, karanlıkları aydınlattıktan sonra, yıldız-tanrı ile birleşip göğe çıkmış ve peygamber kimliğini terk ederek tanrılaşmış, tanrısal mekândaki yerini almıştır. Artık insanlara gökteki yerinden yardım etmektedir.

Diğer birçok inisiyasyonda olduğu gibi Mitraik inisiyasyonda da 7 sınav ve 7 tali aşama vardı. İnisiye adayı uzun bir hazırlık dönemi geçirirdi; cesareti ve ‘misterler’ in açıklanmasına uygun olup olmadığı sınanırdı. Sırları yaşamı pahasına gizli tutacağına yemin ettikten sonra, birkaç gün yemekten yoksun bırakılırdı. Sonra art arda 7 sınavdan geçirilirdi.

Sınavlar ya mağaralarda ya da yer altındaki gizli odalar ve tünellerde yapılırdı. Mitraik inisiyasyonlarda, ruhun yükselişi 7 kapılı bir merdiven sembolüyle temsil edilirdi. Merdivenin tepesindeki sekizinci kapı ise sabit yıldızlar düzeyini temsil ederdi. İnisiyatik yerlerde sık sık rastlanan ‘arslan’ ve ‘kartal ‘ sembollerine Mitraik inisiyasyon yerlerinde de rastlanır. Bunun en güzel örnekleri Nemrut Dağı heykellerinde görülür.

Alıntı